Theo quy định hiện hành, nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ 100% giao dịch và đây là điểm nghẽn được các tổ chức xếp hạng khuyến nghị Việt Nam cần gỡ bỏ trước khi nâng hạng thị trường chứng khoán vào 2025.

Tại dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung quy định về giao dịch, bù trừ và thanh toán giao dịch được Ủy ban chứng khoán lấy ý kiến, quy định này đã được thay đổi. Theo đó, nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức không yêu cầu có đủ tiền khi giao dịch mua cổ phiếu. Công ty chứng khoán sẽ đánh giá rủi ro để xác định mức tiền ký quỹ khi đặt lệnh mua.

Trường hợp tổ chức nước ngoài không thanh toán đủ, nghĩa vụ trả phần còn lại được chuyển cho công ty chứng khoán. Công ty chứng khoán được bán thỏa thuận hoặc chuyển quyền sở hữu ngoài hệ thống với số cổ phiếu đã về tài khoản trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài thiếu tiền thanh toán.

Ngoài sửa điều kiện ký quỹ với giao dịch của nhà đầu tư ngoại, dự thảo mới cũng yêu cầu tổ chức niêm yết, công ty đại chúng, Sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm Lưu ý chứng khoán (VSD) phải công bố thông tin bằng tiếng Anh. Thông tin này phải thống nhất với nội dung công bố bằng tiếng Việt.

Thị trường chứng khoán đang được hai tổ chức là MSCI và FTSE Russell xếp vào nhóm 3 – thị trường cận biên. Trong đó, FTSE Russell đưa Việt Nam vào danh sách chờ nâng hạng lên nhóm 2 – thị trường mới nổi.

Việt Nam hướng đến nâng hạng thị trường từ thị trường cận biên lên mới nổi vào năm 2025. Theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng và các định chế tài chính quốc tế, hai nhóm vấn đề cần thay đổi của thị trường chứng khoán là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (prefunding) và giới hạn sở hữu nước ngoài. Việc hạn chế “room” ngoại chỉ nên áp dụng đối với những ngành thực sự cần thiết.

Tính toán của World Bank cho thấy nâng hạng có thể mang lại 25 tỷ USD vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư quốc tế vào thị trường Việt Nam tới 2030.

Theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 được Thủ tướng phê duyệt, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu sẽ đạt 100% GDP năm 2025 và 120% GDP vào năm 2030. Số lượng tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường mục tiêu đạt 9 triệu tài khoản hai năm tới và 11 triệu tài khoản năm 2030, trong đó tập trung phát triển nhà đầu tư có tổ chức, nhà đầu tư chuyên nghiệp và thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài.

Minh Sơn