Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc có thể tăng giá mạnh nếu một kịch bản đảo ngược giao dịch chênh lệch lãi suất (carry-trade) tương tự như đối với đồng yên Nhật Bản xảy ra với đồng tiền này. Trong trường hợp như vậy, thị trường tài chính toàn cầu có thể phải trải qua những biến động mới – một nhà kinh tế học cảnh báo.

Do Trung Quốc có thặng dư thương mại lớn trong những năm gần đây và lãi suất ở nước này thấp hơn nhiều so với lãi suất ở Mỹ, nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc đã tích trữ USD vì cho rằng đồng nhân dân tệ sẽ mất giá. Một số nhà đầu tư cũng vay nhân dân tệ để đầu tư vào các tài sản có lợi tức cao hơn ở nước ngoài – tức carry-trade, chiến lược phổ biến với đồng yên.

KHÁC BIỆT Ở CARRY-TRADE NHÂN DÂN TỆ

Trao đổi với hãng tin Bloomberg, nhà kinh tế trưởng Guan Tao của ngân hàng Bank of China International cho rằng một sự dịch chuyển tâm lý theo chiều hướng có lợi cho tỷ giá nhân dân tệ có thể sẽ khiến doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc và giới đầu cơ bán tháo USD, đẩy tỷ giá nhân dân tệ tăng chóng mặt.

“Nếu mọi người nhận thấy một tín hiệu rằng nhân dân tệ có thể tăng giá 3-4%, họ sẽ không còn muốn nắm giữ USD nữa và sẽ bán ra để hiện thực hóa lợi nhuận”, ông Guan – người từng làm việc tại Cơ quan Quản lý ngoại hối Nhà nước Trung Quốc (SAFE) – phát biểu. “Vị thế carry-trade nhân dân tệ sẽ bị đóng lại, và việc đó có thể xảy ra với tốc độ nhanh chóng”.

Một cuộc tháo chạy như vậy sẽ có những nét tương đồng với vụ vỡ bong bóng carry-trade yên Nhật gần đây, nhưng cũng đi kém với một vài khác biệt.

Không giống như các nhà đầu tư tài chính từng đua nhau bán khống đồng yên, giao dịch carry-trade đồng nhân dân tệ chủ yếu là hoạt động của doanh nghiệp xuất khẩu và các công ty đa quốc gia. Theo một ước tính của công ty Macquarie Group, các doanh nghiệp này đã tích trữ khoảng 500 tỷ USD trong thời gian từ năm 2022 đến nay.

Hai năm trước, Fed khởi động chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ quyết liệt nhất trong nhiều thập kỷ. Hiện tại, Fed đang tiến gần hơn tới chu kỳ hạ lãi suất từ mức cao nhất hơn 2 thập kỷ, với động thái giảm lãi suất đầu tiên có thể diễn ra vào tháng 9.

Thị trường đang phản ánh vào tỷ giá nhân dân tệ/USD mức chênh lệch lợi tức 3-4% giữa hai đồng tiền này, dựa trên hợp đồng hoán đổi nhân dân tệ -USD kỳ hạn 1 năm. Trong khi đó, đồng nhân dân tệ đã tăng giá hơn 1% so với đồng USD kể từ đầu tháng này, sau khi mối lo suy thoái kinh tế Mỹ xuất hiện vào đầu tháng khiến các nhà giao dịch rút mạnh khỏi vị thế carry-trade mà ở đó họ vay những đồng tiền như yên nhật hay USD để mua những đồng tiền có lợi tức cao hơn.

Đợt tăng giá này của nhân dân tệ là một diễn biến được Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (POBC) mong đợi, vì cơ quan này đã phải cố gắng để bảo vệ tỷ giá đồng nội tệ trong suốt khoảng 1 năm trở lại. Với đồng nhân dân tệ hồi phục, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ giờ đây đã có thêm dự địa để hạ lãi suất, hỗ trợ nền kinh tế đang ảm đạm.

Theo ông Guan, PBOC có thể để cho nhân dân tệ tăng giá thêm một chút vì doanh nghiệp xuất khẩu của Trung Quốc hiện này đã trở nên ít nhạy cảm hơn với biến động tỷ giá hơn là biến động nhu cầu bên ngoài. Là một người ủng hộ việc để cho tỷ giá nhân dân tệ trở nên linh hoạt, ông Guan cho rằng Trung Quốc nên ưu tiên kích thích lạm phát và tăng trưởng kinh tế trong nước thay vì duy trì ổn định tỷ giá.

Dù áp lực thoái vốn khỏi Trung Quốc gia tăng trong 1 năm trở lại đây, Bắc Kinh hiện vẫn chưa sử dụng tới các biện pháp hành chính để ngăn dòng vốn chảy ra, vị chuyên gia nhấn mạnh. Điều này cho thấy sự dịch chuyển khỏi chiến lược mà Trung Quốc áp dụng vào năm 2015, khi nhà chức trách nước này siết chặt kiểm soát dòng vốn sau khi động thái phá giá đồng nhân dân tệ gây sốc khiến giới đầu tư ồ ạt rút vốn.

RỦI RO TỶ GIÁ BIẾN ĐỘNG MẠNH

Ngày 21/8, PBOC đặt tỷ giá tham chiến hàng ngày phù hợp với kỳ vọng của thị trường, lần đầu tiên trong hơn 1 năm trở lại đây – dấu hiệu cho thấy cơ quan này hài lòng với tỷ giá nhân dân tệ hiện tại.

Theo trưởng chiến lược vĩ mô Becky Liu của ngân hàng Standard Chartered, PBOC không muốn để cho nhân dân tệ tăng giá quá nhiều, vì như vậy có thể gây trở ngại cho hoạt động xuất khẩu và sự phục hồi kinh tế. “Chúng tôi dự báo từ nay đến cuối năm, tỷ giá nhân dân tệ sẽ đạt mức 7-7,1 nhân dân tệ đổi 1 USD”, bà Liu phát biểu với Bloomberg.

Hiện tại, tỷ giá nhân dân tệ dao động quanh ngưỡng 7,13 nhân dân tệ tương đương 1 USD.

Tình trạng ảm đạm của kinh tế Trung Quốc vẫn đang là một nguồn áp lực mất giá đối với nhân dân tệ, nhưng đồng USD đang giảm giá sâu do khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu giảm lãi suất vào tháng 9. Bởi vậy, các nhà giao dịch gần đây quan tâm tới việc phòng hộ khả năng nhân dân tệ tăng giá nhiều hơn là giảm giá.

Mức tăng hơn 1% của tỷ giá nhân dân tệ so với USD từ đầu tháng tới nay còn khiêm tốn so với mức tăng khoảng 5% của các đồng rupiah Indonsia và ringgit Malaysia trong cùng khoảng thời gian.

Nếu ứng cử viên Cộng hòa Donald Trump thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm nay, đồng nhân dân tệ có thể sẽ giảm giá do ông Trump chủ trương áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc – theo chiến lược gia Kiyong Seong của ngân hàng Societe General (SocGen) ở Hồng Kông. “Nếu nhân dân tệ tăng giá mạnh trước bầu cử, thì biến động tỷ giá sau đó sẽ càng mạnh mẽ hơn. Sự can thiệp của PBOC bằng tỷ giá tham chiếu sẽ diễn ra theo cả hai chiều hướng để hạn chế biến động tỷ giá”, ông Seong nói.

Theo chuyên gia Liu của Standard Chartered, mối lo về việc doanh nghiệp Trung Quốc xả USD có thể sẽ buộc PBOC phải có thêm động thái để hạn chế mức tăng của nhân dân tệ. Tuy nhiên, bà Liu nhận định “vị thế carry-trade nhân dân tệ hiện tại không còn lớn như trước vì phần lớn các giao dịch đó đã được đảo ngược rồi”.