Elon Musk không chỉ hỗ trợ ông Donald Trump tranh cử Tổng thống thông qua mạng xã hội X (trước đây là Twitter), mà còn quyên góp hàng chục triệu USD cho các ủy ban thân Cộng hòa. Với hơn 200 triệu người theo dõi trên X, tiếng nói của Musk được cho sẽ có tác động mạnh tới khả năng thắng cử của ông Trump. Đổi lại, ông Trump cũng hứa hẹn sẽ bổ nhiệm Musk vào một ủy ban giám sát hiệu quả ngân sách để giảm thiểu chi tiêu chính phủ.
Lý do Musk đứng về phía ông Trump xuất phát từ mong muốn giảm bớt các quy định kiểm soát từ chính phủ, điều ông cho rằng đang cản trở các dự án không gian và công nghệ của mình.
Musk đã từng chỉ trích quy trình cấp phép của chính phủ Mỹ là “quá mức” và tin rằng nếu ông Trump đắc cử, quyền lực của các cơ quan này có thể bị cắt giảm, giúp đẩy nhanh tiến độ cho các dự án của SpaceX và các công ty khác do ông điều hành.
Thế nhưng, nỗ lực đầu tư của Elon Musk nhằm giúp ông Trump thắng cử lại đem tới nguy cơ cho hoạt động kinh doanh của chính Tesla.
Tập đoàn xe điện khổng lồ có mối ràng buộc chặt chẽ với thị trường Trung Quốc, nơi tập đoàn này có nhiều đặc quyền mà các nhà sản xuất ô tô Mỹ khác phải ngưỡng mộ. Vấn đề ở chỗ, mối quan hệ này sẽ bị thử thách nếu ông Donald Trump đắc cử nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng và một cuộc chiến thương mại lớn hơn bùng nổ.
Các chuyên gia về Trung Quốc cho rằng, việc CEO Elon Musk ủng hộ đảng Cộng hòa có thể khiến Bắc Kinh coi ông như một phần của chính quyền Trump nhiệm kỳ thứ hai, và đó có thể là một lý do khiến Musk rơi vào “danh sách đen” của Bắc Kinh nếu ông Trump gia tăng căng thẳng thương mại với Trung Quốc.
Mới chỉ tuần trước, ông Trump tuyên bố sẽ áp thêm thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc tới 150 -200% nếu Trung Quốc tỏ ra cứng rắn trong vấn đề Đài Loan.
Dù vậy, một số chuyên gia không nghĩ vậy, cho rằng Musk có thể là nhân tố giúp xoa dịu căng thẳng giữa hai bên.
“Chính phủ Trung Quốc đang nhìn vào mối quan hệ thân thiết đó như một điều tích cực… Elon có thể được coi là một phần mở rộng của chính quyền Trump và cuối cùng là điều có thể giúp chính phủ Trung Quốc làm dịu lập trường của Mỹ về xe điện và công nghệ,” Tu Le, người sáng lập công ty tư vấn Sino Auto Insights, nói với WSJ.
Nhà máy của Tesla gần Thượng Hải, bắt đầu sản xuất vào năm 2019, đã thay đổi lộ trình phát triển của công ty, thúc đẩy sự mở rộng mạnh mẽ giúp Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất thế giới. Việc xây dựng nhà máy lớn đó đòi hỏi sự tiếp cận chưa từng có từ các nhà lãnh đạo chính phủ, những người rất mong muốn chào đón nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới khi Trung Quốc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp xe điện nội địa.
Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô nước ngoài đầu tiên được phép hoàn toàn kiểm soát nhà máy của mình trong nước, trong khi các hãng như Volkswagen và General Motors phải liên doanh với các đối tác địa phương để tiếp cận thị trường đang phát triển nhanh chóng. Kể từ đó, các đối thủ nội địa mới nổi đã trở thành những đối thủ cạnh tranh khốc liệt, đe dọa vị thế của Tesla.
Trong những năm căng thẳng địa chính trị Mỹ – Trung gia tăng đang đẩy các nhà sản xuất phương Tây ra khỏi Trung Quốc, Elon Musk vẫn kiên trì với thị trường này. Năm ngoái, Elon Musk vẫn tới Bắc Kinh, tuyên bố rằng ông phản đối việc tách rời hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Ian Bremmer, nhà sáng lập tập đoàn tư vấn Eurasia Group tại New York lưu ý, sau cuộc gặp của Musk với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường vào tháng 4, ông Trump đã đề cập tại Đại hội Quốc gia đảng Cộng hòa về ý tưởng cho phép các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc sản xuất xe tại Mỹ. Cựu Tổng thống cũng đã thay đổi quan điểm về việc cấm TikTok.
“Quyết định của Elon về việc gắn kết với ông Trump thực chất là kết hợp tương lai của ông tại Trung Quốc vào khả năng ông có thể đạt được những lợi ích chính trị hay không,” Bremmer kết luận.
Michael Dunne, một nhà tư vấn lâu năm về ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, cho rằng có thể có một số tiềm năng cho Musk trong một kịch bản mà sự liên kết chặt chẽ của ông mang lại các thỏa thuận có lợi cho cả ba bên.
“Trung Quốc nhìn ông Trump như một người yêu thích giao dịch,” Dunne, Giám đốc điều hành của Dunne Insights, cho biết và nhấn mạnh điều đó sẽ có lợi cho Musk.
Dunne nói thêm: “Trung Quốc và Tesla vẫn tiếp tục làm tốt việc xuất khẩu từ Trung Quốc và bán vào thị trường Trung Quốc, và có thể có một thỏa thuận nào đó được ký kết mà một nhà sản xuất Trung Quốc đầu tư vào Kansas, xây dựng một nhà máy mới, tạo công ăn việc làm, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.”
Nhưng nỗ lực hàn gắn quan hệ thương mại rạn nứt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trở nên khó đoán nếu ông Trump tái đắc cử. Cựu Tổng thống Mỹ nhiều lần thẳng thừng tuyên bố cứng rắn về Trung Quốc, như sẽ tăng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc lên 60% hoặc hơn.
Dù sao, nỗ lực bảo vệ thị trường Mỹ của ông Trump cũng có thể mang lại lợi ích khác cho Musk trước sự cạnh tranh từ xe điện Trung Quốc. Tại một cuộc mít tinh trước khi Tesla ra mắt Robotaxi của mình, ứng cử viên đảng Cộng hòa đề xuất ông sẽ ngăn các xe không người lái sản xuất tại Trung Quốc hoạt động trên đường phố Mỹ.
“Tôi sẽ tiếp tục những nỗ lực từ nhiệm kỳ đầu tiên để bảo vệ nước Mỹ khỏi mối đe dọa của các ô tô từ Trung Quốc,” ông phát biểu tại một sự kiện ở Detroit.
