Mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có văn bản gửi Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội góp ý Dự thảo Luật sửa đổi Luật Chứng khoán; Luật Kế toán; Luật Kiểm toán độc lập; Luật Ngân sách nhà nước; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Quản lý thuế; Luật Dự trữ quốc gia (gọi tắt là Dự thảo).

Với nội dung sửa đổi Luật Chứng khoán, liên quan tới nhà đầu tư cá nhân đầu tư trái phiếu riêng lẻ, VCCI cho biết, Điều 1.2 Dự thảo (bổ sung Điều 11.1a Luật Chứng khoán) không cho phép các nhà đầu tư cá nhân được đầu tư vào các trái phiếu phát hành riêng lẻ của doanh nghiệp không phải của tổ chức tín dụng. Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này cần cân nhắc ở một số điểm như sau:

Thứ nhất, thị trường trái phiếu riêng lẻ đã có sự phát triển ổn định hơn sau nhiều biện pháp, bao gồm: Vận hành chuyên trang thông tin trái phiếu của HNX – nơi công bố thông tin trái phiếu; Trái phiếu riêng lẻ được đăng ký và giao dịch tập trung tại HNX, đảm bảo minh bạch.

Về phía nhà đầu tư, nhà đầu tư cá nhân đã có sự thay đổi sau các vụ việc. Một là tiêu chí nhà đầu tư chuyên nghiêm được thắt chặt nên đảm bảo các nhà đầu tư không chuyên sẽ không tham gia thị trường này. Hai là các nhà đầu tư cá nhân đã có ý thức đây là thị trường rủi ro và cần kiến thức trước khi tham gia vào.

Thứ hai, trong bối cảnh hiện tại, thị trường trái phiếu riêng lẻ vẫn đang đóng vai trò quan trọng với doanh nghiệp và nhà đầu tư cá nhân vẫn chiếm tỷ trọng rất lớn. Việc phát hành trái phiếu ra công chúng rất nhỏ (chỉ chiếm khoảng 10%) do các vướng mắc trong quy định. Các nhà đầu tư tổ chức gặp khó khăn do các hạn chế đầu tư.

Do đó, việc điều chỉnh như Dự thảo sẽ có tác động rất lớn đến thị trường vốn, cụ thể:

Thứ nhất, có thể gây tắc nghẽn, đứt gãy thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Hiện nay, các tổ chức đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (như ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư) đều đang vướng nhiều hạn chế về quy định đầu tư trái phiếu. Do vậy, các nhà đầu tư cá nhân đang vẫn là một trong số các nhà đầu tư lớn có thể hấp thụ trái phiếu doanh nghiệp. Nếu hạn chế các nhà đầu tư này, doanh nghiệp khó có thể phát hành thêm vì không có đủ nhà đầu tư trên thị trường để hấp thụ lượng trái phiếu phát hành ra.

Thứ hai, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn và khả năng thanh toán của doanh nghiệp: Nhà đầu tư cá nhân đang là tệp nhà đầu tư gần như duy nhất được đầu tư vào trái phiếu riêng lẻ có mục đích cơ cấu nợ. Trong giai đoạn tới, doanh nghiệp sẽ có nhu cầu huy động vốn đề cơ cấu lại các khoản nợ đến hạn hoặc cơ cấu các khoản nợ có chi phí huy động vốn cao (ước tính khoảng 543.000 tỷ trong vòng 4 năm tới). Do đó, doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng lớn trong việc huy động vốn để tái cơ cấu nợ, có thể ảnh hưởng mạnh đến thanh khoản 3-5 năm tới.

Do đó, VCCI đề nghị cân nhắc chưa bổ sung quy định này trong lần sửa đổi này. Quy định này chỉ nên cân nhắc sau khi: Tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến quy định về chào bán trái phiếu ra công chúng; và giảm các hạn chế với hoạt động đầu tư của nhà đầu tư tổ chức.