Năm 2024, nghị quyết của Chính phủ và Thủ tướng Phạm Minh Chính trong nhiều cuộc họp về nhà ở xã hội (NOXH) đã yêu cầu đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, thực hiện bằng được 130.000 căn.
Tuy nhiên, báo cáo tổng kết năm của Bộ Xây dựng cho thấy, nhiệm vụ này chính thức “đổ vỡ”, không hoàn thành số lượng mà Chính phủ đã giao.
Theo đó, qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 644 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 580.109 căn, trong đó số lượng dự án hoàn thành: 96 dự án với quy mô 57.652 căn; số lượng dự án đã khởi công xây dựng: 133 dự án với quy mô 110.217 căn; số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư: 415 dự án với quy mô 412.240 căn.
Về nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33 của Chính phủ, đến nay mới có 36/63 UBND tỉnh có văn bản, công bố dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi trên cổng thông tin điện tử (có 16 dự án đã ký hợp đồng tín dụng cho vay theo chương trình 120.000 tỷ đồng với tổng mức cam kết cấp tín dụng là 4.200 tỷ đồng, dư nợ là 1.727 tỷ đồng).
Bộ Xây dựng cho biết, ngay từ đầu năm 2024, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Ban cán sự đảng, lãnh đạo Bộ Xây dựng với nhiều cách làm sáng tạo, chỉ rõ các mục tiêu, công việc ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm, các đơn vị trong Bộ chủ động xây dựng kế hoạch năm và nhanh chóng triển khai, theo đó đã đạt nhiều kết quả tích cực.
Dẫu vậy, ngành xây dựng còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, không hoàn thành chỉ tiêu 130.000 căn NOXH trong năm 2024.
Chia sẻ với Nhadautu.vn, chuyên gia Nguyễn Hoàng nhận định, việc phát triển NOXH gặp khó khăn cả về thể chế, chính sách và quá trình tổ chức thực hiện.
Có nhiều điểm nghẽn về phát triển NOXH như: trình tự, thủ tục đầu tư, bố trí quỹ đất độc lập, bố trí và sử dụng quỹ đất 20% trong dự án nhà ở thương mại còn khó khăn, bất cập; huy động nguồn lực ngoài nhà nước khó khăn; điều kiện, thủ tục xét duyệt đối tượng được mua, thuê mua NOXH còn phức tạp, kéo dài. Đặc biệt, việc giải ngân các gói hỗ trợ tín dụng 120.000 tỷ đồng chưa thực sự hiệu quả…
“Chương trình NOXH đến nay đã có một số kết quả nhưng không đáng kể. Tôi vẫn băn khoăn và không rõ đề án 1 triệu căn NOXH cần làm gì để thành hiện thực”, ông Hoàng nói và cho rằng, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng nên có chế mới, để nhiều đối tượng, chủ đầu tư được tiếp cận, không riêng gì NOXH.
Trước đó, hồi cuối tháng 10, báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023” cho thấy, quá trình triển NOXH vẫn còn nhiều bất cập.
Cụ thể, một số quy định còn chồng chéo, chưa thống nhất, chưa đồng bộ ; chưa phù hợp với thực tế, chậm được rà soát, sửa đổi, bổ sung ; chưa rõ ràng, thiếu cụ thể, chi tiết dẫn đến không thống nhất trong cách hiểu và trong quá trình tổ chức thực hiện.
Việc thực hiện chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp (giai đoạn 2021-2030) chưa đạt yêu cầu, đa số địa phương chưa hoàn thành chỉ tiêu phát triển NOXH.
Nguồn vốn ngân sách Nhà nước chưa được quan tâm bố trí thỏa đáng, nên đa số các địa phương chỉ phát triển hình thức NOXH xây dựng bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước.
