Vào năm 2024, các ngân hàng trung ương trên thế giới cuối cùng đã có thể bắt đầu hạ lãi suất sau khi phần lớn trong số họ giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lạm phát mà không gây ra suy thoái toàn cầu.

Cổ phiếu đạt mức cao kỷ lục tại Hoa Kỳ và Châu Âu và tạp chí Forbes tuyên bố “năm kỷ lục cho những người siêu giàu” khi có 141 tỷ phú mới gia nhập danh sách những người siêu giàu của tạp chí này.

Nhưng nếu đây được cho là tin tốt, thì có người đã quên đi hiện thực đầy rủi ro này: một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tàn khốc do giá cả tăng cao sau đại dịch.

Đối với nhiều người, tình hình có thể trở nên khó khăn hơn vào năm 2025.

Nếu Tổng thống Donald Trump ban hành thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ gây ra một cuộc chiến thương mại, điều đó có thể kích thích cho một cuộc lạm phát mới, một sự suy thoái toàn cầu hoặc cả hai. Tỷ lệ thất nghiệp ở Hoa Kỳ, hiện đang ở mức thấp kỷ lục, có thể tăng lên trong năm mới.

Xung đột ở Ukraine và Trung Đông, bế tắc chính trị ở Đức và Pháp, và những câu hỏi về nền kinh tế Trung Quốc càng làm cho bức tranh trở nên u ám hơn. Trong khi đó, chi phí thiệt hại do khí hậu đang tăng lên là mối quan tâm của nhiều quốc gia.

Rủi ro gia tăng

Theo Ngân hàng Thế giới, các quốc gia nghèo nhất đang ở trong tình trạng kinh tế tồi tệ nhất, đã bỏ lỡ sự phục hồi sau đại dịch. Điều cuối cùng họ cần là những cơn gió ngược mới – ví dụ, điều kiện thương mại thay đổi hoặc tài trợ nhiều hơn.

Ở các nền kinh tế giàu có, các chính phủ cần tìm ra cách chống lại niềm tin của nhiều người khi cho rằng sức mua, mức sống và triển vọng tương lai của họ đang suy giảm. Nếu không làm như vậy, các đảng cực đoan có thể trỗi dậy, gây ra tình trạng quốc hội bị chia rẽ và bế tắc.

Các ưu tiên chi tiêu mới đang vẫy gọi các ngân sách quốc gia vốn đã căng thẳng sau COVID-19, từ giải quyết biến đổi khí hậu đến tăng cường chăm sóc dân số già. Chỉ có nền kinh tế lành mạnh mới có thể tạo ra doanh thu cần thiết cho mục đích đó.

Nếu các chính phủ quyết định làm những gì họ đã làm trong nhiều năm – chỉ cần tăng thêm nợ – thì sớm muộn gì họ cũng có nguy cơ bị cuốn vào một cuộc khủng hoảng tài chính.

Rủi ro có vẻ đầy rẫy trong năm 2025.

Nhiều bất ổn

Như Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde đã nói trong cuộc họp báo sau cuộc họp cuối cùng của ECB trong năm, sẽ có “nhiều bất ổn” vào năm 2025.

Vẫn chưa ai đoán được liệu ông Trump có thúc đẩy mức thuế quan 10-20% đối với tất cả hàng nhập khẩu, tăng lên 60% đối với hàng hóa Trung Quốc hay không, hay liệu những lời đe dọa đó chỉ là nước cờ mở đầu trong một cuộc đàm phán.

Nếu ông ấy thực hiện chúng, tác động sẽ phụ thuộc vào những lĩnh vực nào phải chịu gánh nặng và những nước nào sẽ trả đũa?

Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng để bắt đầu một quá trình chuyển đổi sâu sắc khi động lực tăng trưởng của những năm gần đây đã cạn kiệt.

Các nhà kinh tế cho biết họ cần chấm dứt tình trạng quá phụ thuộc vào sản xuất và giúp tăng thu nhập cho những công dân có thu nhập thấp.

Liệu châu Âu, nơi nền kinh tế tụt hậu hơn so với Hoa Kỳ kể từ khi xảy ra đại dịch, có giải quyết được bất kỳ nguyên nhân gốc rễ nào không – từ thiếu đầu tư đến thiếu hụt kỹ năng?

Trước tiên, họ sẽ cần giải quyết bế tắc chính trị tại hai nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng euro là Đức và Pháp.

Đối với nhiều nền kinh tế khác, viễn cảnh đồng đô la mạnh hơn – nếu các chính sách của ông Trump tạo ra lạm phát và làm chậm tốc độ cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang – thực sự lại là tin xấu.

Điều đó sẽ hút hết đầu tư khỏi các nước này và khiến khoản nợ bằng đô la của họ trở nên đắt đỏ hơn.

Cuối cùng, hãy cộng thêm tác động phần lớn không thể biết trước của các cuộc xung đột ở Ukraine và Trung Đông – cả hai đều có thể ảnh hưởng đến chi phí năng lượng thúc đẩy nền kinh tế thế giới.

Hiện tại, các nhà hoạch định chính sách và thị trường tài chính đang trông cậy vào nền kinh tế toàn cầu có thể vượt qua tất cả những điều này và các ngân hàng trung ương hoàn thành việc quay trở lại mức lãi suất bình thường.

Nhưng như Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã cảnh báo trong Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới mới nhất: “Hãy chuẩn bị cho thời kỳ bất ổn!”.