Báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán của Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) ghi nhận phần lãi trong công ty liên doanh và liên kết gần 2.734 tỷ đồng, giảm khoảng 47% so với năm 2022. Satra không cung cấp thông tin thuyết minh để cho biết họ có bao nhiêu công ty liên kết và tỷ lệ đóng góp lợi nhuận ở mỗi công ty. Lần gần nhất doanh nghiệp này thuyết minh đầy đủ là cuối tháng 6/2022 với 20 đơn vị.

Nổi bật trong số này là Công ty TNHH Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam và Công ty TNHH Bia và Nước giải khát Việt Nam – hai liên doanh phụ trách hoạt động sản xuất và phân phối các sản phẩm bia cho Tập đoàn Heineken (Hà Lan) tại Việt Nam. Satra nắm 40% vốn, phần còn lại là sở hữu của Tập đoàn Heineken.

Trong giai đoạn 2016-2021, hai đơn vị này từng góp 2.600-3.200 tỷ đồng cổ tức cho Satra mỗi năm, trung bình chiếm hơn 75% tổng lợi nhuận công ty liên doanh và liên kết. Căn cứ theo tỷ lệ trên, ước tính năm 2023, mảng kinh doanh Heineken Việt Nam mang về khoảng 2.000 tỷ đồng cổ tức. Theo đó, lợi nhuận của “ông lớn” ngành bia có khả năng nằm trong khoảng 5.200 tỷ đồng, tức giảm đến 47% so với năm 2022.

Báo cáo tài chính của Tập đoàn Heineken phản ánh kết quả tương tự. Sản lượng bia tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương giảm hơn 10% trong năm 2023, lợi nhuận hoạt động cũng đi lùi 20% chủ yếu do thị trường Việt Nam. Tập đoàn này lý giải hoạt động kinh doanh tại Việt Nam bị ảnh hưởng do những khó khăn của nền kinh tế chung và siết chặt chính sách về nồng độ cồn. Cùng Nigeria, Việt Nam là một trong hai thị trường chủ yếu khiến sản lượng bia toàn cầu của hãng này giảm gần 5%.

Không chỉ Heineken, nhiều doanh nghiệp sản xuất bia cũng rơi vào tình trạng suy giảm lợi nhuận. Theo Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA), chính sách kiểm soát nồng độ cồn là một trong nguyên nhân khiến tiêu dùng bia giảm mạnh, nhất là ở kênh nhà hàng và quán ăn. Hiệp hội này ước tính ngành bia giảm 11% doanh thu, và 23% lợi nhuận trước thuế trong năm 2023. Trước đó, năm 2022, ngành này cũng chịu tăng trưởng âm 7%.

Trước đó, hai “ông lớn” khác trong ngành bia cũng báo lợi nhuận giảm sâu. Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) ghi nhận lợi nhuận sau thuế khoảng 4.255 tỷ đồng, giảm 23%. Nếu không tính giai đoạn đỉnh dịch 2021, con số này chạm đáy kể từ năm 2016. Tương tự, lãi năm ngoái của Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) giảm 30% so với 2022, còn 355 tỷ đồng.

Ngoài chính sách kiểm soát nồng độ cồn, ngành này còn chịu ảnh hưởng bởi người dân thắt chặt chi tiêu. Song song đó, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với thế khó ở giá cả nguyên liệu đầu vào tăng mạnh. Sắp tới, nếu Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, trong đó có nội dung thay đổi phương pháp tính và điều chỉnh thuế suất với rượu và bia, được triển khai, tình hình của các doanh nghiệp càng gặp khó.

Liên doanh Heineken Việt Nam hoạt động từ năm 1991 với nhà máy đầu tiên tại TP HCM. Đến nay công ty có 6 nhà máy với hơn 3.000 nhân viên. Tại Việt Nam, họ sản xuất và phân phối các nhãn hiệu Heineken, Tiger, Larue, Bivina, Bia Việt, Strongbow và Edelweiss.

Tất Đạt