Làm việc với Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, một số bộ, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc nêu rõ, việc gia hạn số tiền 5.499 tỷ đồng để đầu tư vào dự án mở rộng đoạn Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành là vượt khỏi khả năng của Chính phủ. Quỹ tích lũy trả nợ ứng ra để trả cho VEC đang còn thấp, muốn cho gia hạn phải xin Quốc hội. Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị VEC phải tất toán khoản này.

Trước đó, Lãnh đạo VEC đã báo cáo về khoản tiền 5.334,36 tỷ đồng trái phiếu Bộ Tài chính ứng trả thay cho VEC (phát hành cho 2 dự án xây dựng đường cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình và Nội Bài – Lào Cai); phương án tài chính để hoàn thiện dự án cao tốc Bến Lức – Long Thành; việc đầu tư dự án mở rộng đoạn cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành (thuộc dự án đường bộ cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây)…..

Về khoản nợ Bộ Tài chính, VEC đề xuất khoanh và lùi thời hạn trả nợ, để bảo đảm dòng tiền hoạt động, không bị phá vỡ phương án tài chính,… cũng như có điều kiện để thu xếp các nguồn lực cho việc đầu tư các dự án mới.

Bên cạnh đó, đại diện VEC đề xuất phương án tăng vốn điều lệ, đồng thời cho rằng điều này sẽ rất tốt cho Tổng công ty. Do mô hình của VEC đặc thù, nếu được tăng vốn điều lệ sẽ khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp nhà nước, tài sản nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp.

“Giả sử vốn điều lệ được lên 40 nghìn tỷ đồng, VEC có thể huy động (theo quy định) không quá 3 lần, tức được 120 nghìn tỷ đồng. Lúc đó không phải chỉ mở rộng tuyến Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành, mà còn mở rộng nhiều tuyến khác theo chỉ đạo của Chính phủ”, đại diện VEC nói.

Để xác định lại một cách chính xác tiền gốc và lãi, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chịu trách nhiệm thẩm định lại đề xuất trả nợ của VEC.

Về nâng vốn điều lệ, Phó Thủ tướng cho biết, có 5 công trình được cấp phát vốn, trong đó 4 công trình đã được Thủ tướng quyết định cấp phát (năm 2022 Quốc hội ra nghị quyết chuyển từ vốn vay ODA sang vốn cấp phát 24.127 tỷ đồng), nhưng việc chuyển từ cấp phát sang đầu tư vốn điều lệ lại chưa có quy định.

Phân tích về số tiền 38.251 tỷ đồng mà Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đề nghị đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VEC đến hết năm 2026, theo Phó Thủ tướng, nguyên tắc chi ngân sách phải có dự toán, số tiền này vượt quá tổng mức đầu tư 30 nghìn tỷ đồng theo quy định của Luật Đầu tư công và hiện cũng không có quy định về chuyển tiền cấp phát sang tiền vốn điều lệ, vì những lý do này, việc bổ sung vốn cho VEC phải trình Quốc hội cho ý kiến.

Đáng lưu ý, cho biết lãnh đạo Chính phủ dự tính cho VEC làm dự án mở rộng đoạn cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành với tổng mức đầu tư trên 16.000 tỷ đồng, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc gợi hướng, VEC nên đề nghị vay lại nguồn trái phiếu Chính phủ phát hành.

Với phương cách này, thay vì xin gia hạn thì VEC lấy nguồn này để giải quyết khoản vay trước đây, Chính phủ sẽ trình với Quốc hội cho vay lại, không phải áp dụng quy định của Luật Quản lý nợ công, sẽ rất thuận lợi.

Phó Thủ tướng giao VEC lập lại hồ sơ, đề xuất tiếp tục trả nợ, nâng vốn điều lệ, cho vay nguồn trái phiếu Chính phủ phát hành để đầu tư vào dự án cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành. Ủy ban Quản lý vốn có trách nhiệm thẩm định và trình Chính phủ.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính và các bộ, ngành phải tham gia ý kiến đúng quy định. Sau khi được Chính phủ họp thông qua, Bộ Tài chính thay mặt Chính phủ trình Quốc hội. Việc này phải hoàn thành trong tháng 12/2024.