Năm 2024, nhóm cổ phiếu ngân hàng có giai đoạn bùng nổ, đặc biệt từ đầu tháng 11/2023 đến cuối quý I/2024. Các cổ phiếu như CTG, STB, BID, ACB, HDB thay phiên lập đỉnh, tạo lực kéo chính cho VN-Index, đưa chỉ số tiến sát vùng 1.270-1.300 điểm. Tuy nhiên, kể từ đầu tháng 4/2024, vị thế dẫn dắt suy yếu trước áp lực tỷ giá và làn sóng bán ròng từ khối ngoại, khiến thị trường chứng khoán bị chặn lại đà tăng.

Diễn biến chỉ số VN-Index

Theo các chuyên gia tại tọa đàm “Trump đắc cử – Cơ hội hay thách thức đầu tư chứng khoán” do Chứng khoán DNSE tổ chức ngày 19/12, nhóm ngân hàng vẫn đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc thị trường. Tuy nhiên, để có thể duy trì đà tăng trưởng, ngành này phải đối mặt với nhiều rào cản nội tại và ngoại lực.

Thách thức chính sách và tăng trưởng tín dụng

Theo ông Trần Ngọc Báu, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành WiGroup, chính sách tiền tệ của Việt Nam đang gặp khó khăn lớn. Việc duy trì tỷ giá ổn định đã khiến Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải bán gần 9 tỷ USD dự trữ ngoại hối trong năm 2024, tương đương hút về 250.000 tỷ đồng khỏi hệ thống tài chính. Tình trạng này dẫn đến thanh khoản eo hẹp, khiến lãi suất khó giảm mạnh trong năm 2025.

Dù vậy, ông Báu nhận định, chính sách tài khóa có dư địa hơn để hỗ trợ nền kinh tế nhưng mức độ hỗ trợ sẽ mang tính duy trì, không mạnh mẽ như trước. Trong bối cảnh này, ngành ngân hàng chịu áp lực từ cả hai phía: Tỷ giá căng thẳng và nhu cầu tín dụng suy yếu.

Tăng trưởng tín dụng năm 2024 đạt khoảng 14-15% và khó vượt qua mức này trong năm 2025, đồng nghĩa với việc sản lượng cho vay của các ngân hàng khó tăng trưởng mạnh. Trong khi đó, biên lợi nhuận (NIM) có xu hướng giảm do lãi suất huy động tăng; lãi vay giảm khiến tăng trưởng lợi nhuận toàn ngành bị kìm hãm.

Cùng với những thách thức nội tại, các yếu tố quốc tế cũng ảnh hưởng lớn đến triển vọng ngành ngân hàng. Theo ông Báu, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể tiếp tục duy trì lãi suất cao, tiệm cận 4%, khiến không gian giảm lãi suất trong nước bị thu hẹp. Trong bối cảnh này, các ngân hàng sẽ phải đối mặt với tỷ giá căng thẳng và áp lực từ việc bảo vệ giá trị đồng nội tệ.

Tuy nhiên, sự phục hồi của kinh tế Mỹ, dù chậm những đã mang lại triển vọng tích cực hơn. Chính phủ Mỹ đang điều chỉnh kỳ vọng về tăng trưởng GDP, cho rằng nền kinh tế có thể “hạ cánh mềm” trong vòng 3-5 năm tới. Điều này mở ra cơ hội ổn định hơn cho dòng vốn quốc tế, giúp Việt Nam thu hút thêm đầu tư gián tiếp.

Từ trái qua phải: Ông Trần Ngọc Báu, ông Nguyễn Tuấn Anh và ông Hồ Sỹ Hòa

Áp lực dự phòng và khả năng sinh lời

Theo các chuyên gia, một yếu tố quan trọng khác tác động đến triển vọng ngành ngân hàng năm 2025 là trích lập dự phòng. Năm 2024, nhiều ngân hàng đã giảm trích lập dự phòng nhờ tỷ lệ bao phủ nợ xấu đã đạt mức hợp lý. Tuy nhiên, việc Thông tư 02 hết hiệu lực vào năm 2025 (giãn hoàn thời gian trả nợ cho doanh nghiệp) có thể khiến các ngân hàng phải tăng dự phòng trở lại, ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận.

Theo ông Hồ Sỹ Hòa, Giám đốc Tư vấn & Nghiên cứu đầu tư DNSE, năm 2025 có thể chứng kiến tốc độ tăng trưởng lợi nhuận ngân hàng chậm lại, chỉ ở mức 10%, thấp hơn so với 15% năm 2024. Các yếu tố hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận như NIM cao và tăng trưởng tín dụng khó được duy trì trong năm tới.

Dù triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng kém khả quan, ông Nguyễn Tuấn Anh, nhà sáng lập FinPeace, cho rằng thị trường vẫn có cơ hội đột phá nhờ dòng tiền bị “tắc” từ các kênh đầu tư khác. Giá bất động sản cao, thanh khoản thấp, cùng với việc vàng đã tăng giá mạnh khiến nhà đầu tư cá nhân quay lại kênh chứng khoán để tìm kiếm lợi nhuận.

“Những phiên giao dịch gần đây cho thấy lượng tiền gửi vào hệ thống ngân hàng đang rất lớn. Điều này phản ánh nhu cầu đầu tư bị kìm nén. Khi các kênh đầu tư khác chưa hấp dẫn, chứng khoán, đặc biệt là nhóm cổ phiếu ngân hàng, có thể trở thành lựa chọn hàng đầu trong năm 2025”, ông Tuấn Anh nhận định.

Dù đối mặt với nhiều thách thức, ngành ngân hàng vẫn được kỳ vọng duy trì vai trò trung tâm trong nền kinh tế. Ông Báu nhận định, từ năm 2012 đến nay, ngành này đã trải qua hai chu kỳ tăng trưởng lớn và đang trong xu hướng tăng dài hạn từ năm 2016-2017. Sự phục hồi của thị trường bất động sản, các chính sách tài khóa hỗ trợ và kỳ vọng giảm lãi suất sẽ tạo động lực mới cho ngành ngân hàng.