Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn – SJC được thành lập từ 1988, là một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc UBND TP.HCM. Đến 2010, công ty chuyển đổi với tên gọi mới Công Ty TNHH MTV vàng bạc đá quý Sài Gòn – SJC (Saigon Jewelry Company Limited).

Qua quá trình phát triển, công ty đã xây dựng được thương hiệu vàng miếng SJC trở thành thương hiệu quốc gia với giá trị tích trữ, tính thanh khoản cao. Vào thời kỳ đỉnh cao (2007 – 2011), vàng miếng SJC chiếm đến 90% giao dịch vàng, chiếm 85% lượng vàng mà người dân và tổ chức nắm giữ, còn được dùng để thanh toán giao dịch bất động sản.

Đồng thời, Công ty vàng SJC từng được xếp hàng thứ 4 trong Top 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam vào năm 2011 và doanh thu đạt kỷ lục 111.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, diễn biến bất ổn của giá vàng lặp đi lặp lại khiến tỷ giá không ổn định, đồng nội tệ suy yếu, các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản rơi vào ảm đạm. Do vậy, vào tháng 4/2012, Chính phủ đã ban hàng Nghị định 24 về quản ký kinh doanh vàng với chủ trương “chống vàng hóa” nền kinh tế. Kể từ đó, Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và chỉ thuê Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn gia công khi có nhu cầu dưới sự giám sát của nhà điều hành.

Mất dần vị thế

Trải qua 12 năm, kết quả kinh doanh của Công ty SJC có phục hồi nhưng còn cách rất xa thời điểm hoàng kim và ngày càng mất dần vị thế. Năm 2023, doanh thu SJC đạt 28.408 tỷ đồng, mức cao nhất trong gần 10 năm nhưng thấp hơn nhiều mức 72.050 tỷ đồng năm 2012 hay 111.000 tỷ đồng năm 2011.

Hơn nữa, lợi nhuận cũng thu hẹp đáng kể. Theo báo cáo với Ngân hàng Nhà nước, trước năm 2012, lợi nhuận SJC đạt hơn 300 – 400 tỷ đồng/năm (90 – 95% từ sản xuất vàng miếng). Năm 2012 ghi nhận 295 tỷ đồng và 2013 là 191 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, nhờ có sự đóng góp lớn của hoạt động tài chính, lên đến gần 250 tỷ đồng mỗi năm. Kể từ năm 2014 đến nay, lợi nhuận SJC luôn dưới mức 100 tỷ đồng.

Điểm sáng trong bức tranh kinh doanh của Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn đó là biên lợi nhuận gộp có sự cải thiện. Năm 2012, biên lợi nhuận gộp chỉ đạt 0,33% nhưng các năm sau đó tăng lên 0,6 – 0,9%. Dù vậy, mức biên lợi nhuận gộp này vẫn rất thấp khi so với doanh nghiệp cùng ngành là Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (mã: PNJ) – biên lợi nhuận gộp ở mức 18 – 20% mỗi năm.

Mặt khác, trong khi quy mô tài sản PNJ gấp 4,4 lần trong hơn 1 thập kỷ qua thì Công ty vàng SJC thu hẹp. Năm 2012, quy mô tổng tài sản SJC đạt hơn 3.000 tỷ đồng, sau đó giảm mạnh xuống 1.804 tỷ đồng vào năm 2013 do thực hiện nghĩa vụ phải trả, phải nộp khác và giảm nợ vay. Đến giai đoạn 2015 – 2021, tổng tài sản công ty tiếp tục giảm về 1.500 – 1.600 tỷ đồng do thoái vốn các khoản đầu tư. Tính đến cuối năm 2023, tài sản công ty mới tăng lên lại gần 1.900 tỷ đồng nhờ lợi nhuận tích lũy và bắt đầu sử dụng đòn bẩy tài chính (vay nợ).

Mở rộng lĩnh vực kinh doanh

Không còn được chủ động trong sản xuất vàng miếng, doanh nghiệp tập trung sản xuất kinh doanh nữ trang. Công ty vàng SJC thành lập bộ phận sản xuất nữ trang từ 2007 nhưng phải đến 2012 mới thực sự tập trung thực hiện đề án “Phát triển nữ trang giai đoạn 2012 – 2015”, định hướng kinh doanh nữ trang bao gồm cả phân khúc phổ thông và nữ trang cao cấp trong phạm vi cả nước, mở rộng ra vài thị trường quốc tế. Công ty đã đầu tư xí nghiệp nữ trang Tân Thuận công suất 1 triệu sản phẩm/năm, khánh thành vào tháng 5/2012.

Mục tiêu của công ty là trở thành một trong những doanh nghiệp đầu ngành về sản xuất và kinh doanh nữ trang, mở rộng phát triển kinh doanh sang khu vực Đông Nam Á.

Đến năm 2024, Vàng SJC cho biết sẽ cho ra mắt những sản phẩm mới được chế tác từ trầm hương, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đồng hồ và mắt kính. Đồng thời, công ty kết hợp với các công ty du lịch, lữ hành áp dụng mô hình kinh doanh mới, mở rộng chuỗi sản phẩm thương hiệu SJC đến du khách trong nước và quốc tế. Vào đầu năm, công ty đã ra ra mắt sản phẩm túi cói SJC Star Handmade.

Công ty kỳ vọng việc bổ sung ngành nghề kinh doanh mới sẽ tạo động lực thúc đẩy mở rộng thêm mạng lưới hoạt động kinh doanh.

Ngoài ra, vào tháng 5, doanh nghiệp khai trương cửa hàng cho thuê trang sức đầu tiên. Không chỉ cung cấp dịch vụ cho thuê trang sức, cửa hàng còn cung cấp dịch vụ thuê trang sức cưới mạ vàng để mỗi cô dâu trở thành người tỏa sáng nhất trong ngày trọng đại.

Tại cuối năm 2023, doanh nghiệp có 28 đơn vị trực thuộc gồm 11 chi nhánh, 16 cửa hàng và 1 xí nghiệp, trải dài từ Bắc vào Nam; 5 công ty con và 3 đơn vị liên kết. Trong các công ty con, chỉ Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý SJC Cần Thơ mang lại lợi nhuận cho công ty mẹ, các đơn vị còn lại hoạt động kinh doanh thua lỗ hoặc không có doanh thu, lợi nhuận.