Chuyển đổi mô hình logistics chuyên nghiệp

Mới đây, Tổng công ty CP Bưu chính Viettel (Viettel Post) chính thức thông qua dự án đầu tư Công viên Logistics Viettel tại Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn. Đây có thể được coi là một trong những dự án trọng điểm trong kế hoạch chuyển đổi từ một doanh nghiệp chuyển phát truyền thống sang mô hình logistics toàn diện, nhằm cung cấp các dịch vụ xuất nhập khẩu, vận tải hàng hóa nội địa và quốc tế, cũng như dịch vụ thương mại điện tử xuyên biên giới.

Khu kinh tế Đồng Đăng, với diện tích 394km² và vị trí chiến lược giáp biên giới Trung Quốc, sẽ đóng vai trò then chốt trong kế hoạch phát triển của Viettel Post. Theo quy hoạch, Đồng Đăng không chỉ là trung tâm logistics quốc gia mà còn kết nối các nước Đông Nam Á với Trung Quốc, mở ra nhiều cơ hội hợp tác thương mại quốc tế. Dự án này giúp Viettel Post đón đầu xu hướng phát triển thương mại toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại điện tử đang bùng nổ.

Trên thực tế, Viettel Post đã vạch ra tầm nhìn dài hạn với chiến lược xây dựng một hệ thống logistics thông minh và bền vững, kết hợp với các công nghệ tiên tiến như tự động hóa, bảo quản hàng hóa sau thu hoạch và dịch vụ thông quan. Một trong những điểm nổi bật của chiến lược này là việc Viettel Post triển khai hệ thống cửa khẩu thông minh với sự hỗ trợ của công nghệ vận tải AGV (xe tự hành), giúp tăng hiệu quả thông quan và giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Theo Trung tá Hoàng Trung Thành, Tổng Giám đốc Viettel Post, hệ thống cửa khẩu thông minh này có thể hoạt động 24/24 giờ, kể cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, và được điều khiển bởi mạng 5G. Đây được xem là bước đột phá trong việc tối ưu hóa quy trình logistics, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu vận chuyển xuyên biên giới ngày càng tăng cao.

Mở rộng mạng lưới logistics xuyên biên giới

Không chỉ dừng lại ở thị trường trong nước, Viettel Post đang cho thấy những tham vọng mới khi mở rộng hoạt động ra các quốc gia lân cận. Tháng 3/2024, công ty đã ký kết thỏa thuận hợp tác với chính quyền thành phố Bằng Tường và Nam Ninh, Trung Quốc, để thành lập văn phòng đại diện và xây dựng Trung tâm giao dịch nông sản Trung Quốc – ASEAN. Đây là bước đi chiến lược nhằm kết nối hàng hóa nông sản, thủy sản của Việt Nam và các nước ASEAN với thị trường tiêu thụ lớn như Trung Quốc.

Ngoài ra, Viettel Post cũng đang lên kế hoạch mở rộng thị trường sang Lào và Thái Lan, nhằm xây dựng một hệ thống logistics hoàn chỉnh trong khu vực Đông Nam Á. Điều này không chỉ giúp công ty tăng trưởng doanh thu mà còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, dù đã vạch ra chiến lược rõ ràng và đầy tham vọng, Viettel Post có thể cũng đối mặt với không ít thách thức trong quá trình triển khai mô hình mới. Đầu tiên, việc đầu tư vào hạ tầng logistics, bao gồm hệ thống công viên logistics và cửa khẩu thông minh, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. Theo ước tính, Viettel Post sẽ cần từ 1.000 đến 2.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2024-2025. Điều này tạo ra áp lực tài chính không nhỏ đối với công ty, đặc biệt trong bối cảnh ngành logistics đang phải cạnh tranh khốc liệt.

Bên cạnh đó, việc phát triển logistics xanh và tự động hóa cũng gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình triển khai. Dù công nghệ vận tải AGV và các giải pháp tự động hóa mang lại nhiều lợi ích về chi phí và hiệu quả, việc áp dụng rộng rãi vẫn đòi hỏi hạ tầng công nghệ cao và một đội ngũ nhân lực có trình độ. Trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn hạn chế về mặt hạ tầng công nghệ và nhân lực, đây sẽ là thách thức lớn mà Viettel Post cần phải vượt qua.

Trong quá khứ, TNT Express, một trong những doanh nghiệp logistics hàng đầu châu Âu, đã gặp nhiều khó khăn khi cố gắng mở rộng quy mô các trung tâm logistics và kho bãi. Công ty đã đầu tư mạnh vào việc xây dựng các công viên logistics tại châu Âu và Bắc Mỹ, nhưng quá trình triển khai lại thiếu sự đồng bộ về công nghệ, dẫn đến hiệu suất vận hành kém và chi phí gia tăng. Cuối cùng, TNT Express đã bị FedEx thâu tóm vào năm 2016 sau nhiều năm gặp khó khăn tài chính và không thể duy trì tính cạnh tranh trên thị trường.

Một thất bại điển hình khác trong việc chuyển mình với hệ thống logistics mới là của YRC Worldwide (trước đây là Yellow Freight), một trong những doanh nghiệp vận tải hàng hóa lớn của Mỹ. Công ty đã thất bại khi cố gắng triển khai mô hình công viên logistics hiện đại. Họ đã gặp phải các vấn đề tài chính nghiêm trọng và không thể triển khai thành công hệ thống công nghệ quản lý hiện đại trong các trung tâm logistics của mình.

Tuy nhiên, với chiến lược phát triển bền vững và các kế hoạch đầu tư bài bản vào hệ thống logistics xanh, hiện đại, Viettel Post có thể sẽ tìm thấy cho mình một con đường đúng đắn nhất. Theo đánh giá của các chuyên gia, Viettel Post đang đi đúng hướng với chiến lược đa dạng hóa hoạt động kinh doanh. Chứng khoán SSI cũng nhận định rằng việc triển khai công viên logistics tại Lạng Sơn và cửa khẩu thông minh sẽ giúp công ty mở rộng mảng logistics thương mại điện tử xuyên biên giới, một lĩnh vực đầy tiềm năng trong những năm tới.