Với công nghệ sinh hóa nhiệt không phát thải (không khí thải, không tro xỉ thải, không nước thải, không phát tán mùi hôi…) dự án thí điểm được kỳ vọng sẽ không những giải quyết vấn đề môi trường tại huyện Yên Dũng nói riêng, tỉnh Bắc Giang nói chung mà còn giúp chuyển hoá chất thải sinh hoạt thành tài nguyên.

Chuyển hóa rác thải thành năng lượng

Ông Nguyễn Hữu Hưng – Quyền chủ tịch UBND huyện Yên Dũng chia sẻ trong bài phát biểu tại lễ khánh thành nhà máy cho biết: Là một trong những huyện đi đầu trong công tác xử lý rác thải sinh hoạt tại tỉnh Bắc Giang, trong những năm qua, chính quyền huyện Yên Dũng cũng đã có chủ trương thu hút các doanh nghiệp đầu tư, lắp đặt lò đốt rác thải công nghệ tại khu xử lý rác thải tập trung của huyện và đã có những đơn vị đầu tư từ tháng 10/2020.

Tuy nhiên, sau 4 năm triển khai thực hiện, dù lò đốt hoạt động liên tục nhưng cũng không xử lý được hết lượng rác thải phát sinh. Trên địa bàn vẫn còn tồn tại lượng rác thải không nhỏ chưa được xử lý, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Mặt khác, lượng rác thải ngày càng phát sinh nhiều hơn, đa dạng thành phần, do công nghệ lò đốt không đáp ứng được yêu cầu về xử lý triệt để rác thải phát sinh trên địa bàn huyện. Vì vậy, việc thu hút đầu tư một công nghệ xử lý rác thải mới, không phát sinh phát thải, mang lại hiệu quả an sinh xã hội là biện pháp cấp thiết được huyện ưu tiên.

Ông Hưng cho biết, sau khi được giới thiệu về công nghệ của Công ty Live Again Group, tham quan mô hình demo của Công ty CP môi trường năng lượng xanh ASIAN, huyện đã cho phép doanh nghiệp xây dựng mô hình thử nghiệm theo Điều 78 Luật Bảo vệ Môi trường 2020. Về phía địa phương sẽ cung cấp quỹ đất và đề nghị hỗ trợ 1 phần kinh phí xử lý. Tuy nhiên, nhà đầu tư chỉ xin quỹ đất mà không nhận kinh phí, lý do được đưa ra là nhà đầu tư sẽ thu từ sản phẩm đầu ra của rác và lấy đó làm kinh phí vận hành.

GS Huỳnh Văn Hòa – Chủ tịch Công ty Live Again Group, chủ nhiệm đề tài cho biết, công nghệ xử lý rác thải bằng công nghệ sinh hóa nhiệt không phát thải được ông và các cộng sự phát triển sau gần 30 năm nghiên cứu. Công nghệ này xử lý rác thải trong buồng gia nhiệt nhiều phần, tạo ra khí tổng hợp, than sinh học. Điểm đặc biệt của công nghệ là không phát khí thải, không phát sinh tro xỉ thải, không xả nước thải ra môi trường.

Quy trình xử lý rác thải của GS Hòa và cộng sự đã được cấp bằng sáng chế tại Mỹ từ năm 2020. Giai đoạn một của dự án thiết kế công trình với công suất xử lý 150 tấn CTR và chuyển hóa 70 tấn nhiên liệu thành khí đốt DME, nhiên liệu điện tử, dung môi Methanol. Phần hai giai đoạn một sẽ phát điện với công suất 2 MW/h, chuyển hóa carbon thành than hoạt tính, và thu hồi khí hydrogen từ rác.

“Với công nghệ này không cần phân loại rác tại nguồn và có thể tiếp nhận được hầu hết các loại chất thải như: rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, rác thải y tế, chất thải chăn nuôi, chất thải con người, biomass thành năng lượng sạch và than sinh học”, GS Hòa nói. Ông cho biết thêm, đầu ra của công nghệ có sản phẩm phụ thu gồm DME (chất khí không màu, sử dụng làm nhiên liệu), methanol, nhiên liệu điện tử efuel, than sinh học. Các thứ vô cơ loại ra: kim loại có thể tái chế, gạch đá, bê tông thủy tinh… cho nghiền mịn để sản xuất gạch chịu lửa.

Nỗ lực nhân rộng nhà máy trên toàn quốc

Về phía nhà đầu tư, bà Nguyễn Thị Phương Liên – Giám đốc điều hành Công ty CP môi trường năng lượng xanh ASIAN – cho biết, Nhà máy được khởi công vào ngày 30/4/2024, nhà máy với công suất thiết kết từ 120-150 tấn/ngày đêm theo độ ẩm từng mùa và dự kiến sẽ hoàn thành trong 165 ngày. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của cơn bão số 3 Yagi nên nhà máy chính thức được khánh thành sau hơn 7 thi công, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xử lý rác thải tại Việt Nam.

Sự ra đời của nhà máy có sự đóng góp không nhỏ của chính quyền tỉnh Bắc Giang, huyện Yên Dũng và người dân thị trấn Nham Biền. Và đặc biệt là sự đóng góp của GS.TS Huỳnh Văn Hòa người đã dành hơn 3 thập kỷ nghiên cứu không ngừng để phát triển công nghệ chuyển hóa rác thải thành năng lượng sạch.

“Sự tận tâm, tầm nhìn, trí tuệ của ông là nền tảng để chúng tôi xây dựng nhà máy tiên phong về công nghệ xử lý rác thải không phát thải. Một nhà máy không chỉ là thành quả khoa học mà còn là kết tinh từ trái tim yêu môi trường và khát vọng cống hiến cho cộng đồng”, bà Nguyễn Thị Phương Liên chia sẻ và cho biết, lễ khánh thành nhà máy không chỉ đánh dấu cột mốc của một công trình mà còn mở ra một hành trình mới. Đó là cam kết không ngừng nỗ lực hợp tác với các đối tác để xây dựng thêm nhiều nhà máy xử lý rác thải không phát thải trên toàn quốc, góp phần làm sạch môi trường sống và xây dựng một tương lai xanh cho thế hệ mai sau.

Đến thăm quan nhà máy, ông Albert Mardikian – người nắm giữ gần 100 bằng sáng chế về lĩnh vực công nghiệp, môi trường, hàng hải và ô tô cho hay: “Công nghệ sinh hóa nhiệt không phát thải mà các bạn đang sử dụng tại nhà máy này sẽ giúp cho Việt Nam làm sạch môi trường. Hệ thống này giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho Việt Nam khoảng 25%, bên cạnh đó, còn giải quyết cả vấn nạn ô nhiễm môi trường từ chất thải gia súc, gia cầm khoảng 40%”, ông Albert Mardikian chia sẻ.

Theo các chuyên gia, với việc sử dụng công nghệ tuần hoàn, không phát thải, xử lý môi trường ở cấp độ cao sẽ góp phần đạt được mục tiêu kép. Theo đó, vừa phát triển kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, phù hợp với cam kết của Chính phủ tại tại COP26 về việc đưa mức phát thải ròng về “0”.