Khi chính phủ Nhật Bản quyết định quay trở lại ngành sản xuất chip trong nước, công ty giao dịch Sojitz đã nhìn thấy cơ hội lớn. Công ty có trụ sở tại Tokyo này đang tìm cách xây dựng một nhà máy ở Kyushu, cùng khu vực mà công ty sản xuất chip khổng lồ Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) đang xây dựng. Đây là nhà máy đầu tiên tại Nhật Bản của TSMC, với mục đích chế biến fluorspar thành hydro fluoride khan.

Ý tưởng của Sojitz nhằm đáp ứng tới 40% nhu cầu hàng năm của Nhật Bản đối với loại hóa chất chính để sản xuất chip, cắt giảm sự phụ thuộc của nước này vào Trung Quốc về chip và các hóa chất sản xuất chip.

Takashi Mizukami, Giám đốc bộ phận phát triển kinh doanh flo của Sojitz cho biết: “Chúng tôi muốn các nhà sản xuất chất bán dẫn và vật liệu pin sử dụng axit flohydric của Nhật Bản tham gia vào quá trình xây dựng chuỗi cung ứng cùng với chúng tôi”.

Việc Sojitz liên doanh với Mexichem Fluor của Mexico đã thể hiện rõ nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung cấp vật liệu công nghệ quan trọng của Nhật Bản trong bối cảnh bất ổn chính trị ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, ngay cả khi chính phủ và các công ty dồn sức vào những nỗ lực như vậy, mức độ tiến triển vẫn chưa rõ rệt.

Chính phủ Nhật Bản đang chi 527 tỷ yên (3,42 tỷ USD) để hỗ trợ các dự án, nhằm xây dựng các cơ sở sản xuất trong nước liên quan đến các lĩnh vực như số hóa và các ngành công nghiệp “xanh”, bao gồm dự án Sojitz. Trong khi đó, Bộ công nghiệp đã phát triển một chiến lược cho các khoáng sản quan trọng, nhấn mạnh vào việc đảm bảo kim loại pin, đất hiếm, gali, germani và urani.

Các công ty Nhật Bản cũng đang tăng sản lượng lithium hydroxide trong nước, ngay cả khi họ không nhất thiết có ý định bán cho khách hàng trong nước. Toyota Tsusho đã xây dựng một nhà máy vào năm 2022 và một dự án của Sumitomo Corp. cũng đang trong quá trình nghiên cứu khả thi. Tổng sản lượng của hai nhà máy này đủ để đáp ứng nhu cầu lithium hydroxide hiện tại của Nhật Bản (khoảng 40.000 tấn mỗi năm).

Một giám đốc điều hành của một công ty Nhật Bản giải thích rằng việc đạt được mức độ tự cung tự cấp đó đóng vai trò như một loại chính sách bảo hiểm chống lại căng thẳng chính trị. “Điều quan trọng là Nhật Bản có khả năng đáp ứng nhu cầu của mình mà không cần Trung Quốc. Trung Quốc không phải bận tâm đến việc hạn chế xuất khẩu các khoáng sản này”, ông nói.

Những hành động trên của chính phủ Nhật Bản nhằm đảm bảo an ninh quốc gia. Đối với các các nhà cung cấp và nhà sản xuất, họ cũng lo ngại về việc phụ thuộc quá nhiều vào một nguồn duy nhất cho các đầu vào quan trọng.

Tại Hàn Quốc, năm ngoái Bộ Thương mại Công nghiệp và Năng lượng đã phân loại 10 loại khoáng sản, bao gồm lithium, niken, coban, mangan và than chì, là “có tầm quan trọng chiến lược”. Họ đặt mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào xuống dưới 50% vào năm 2030.

Seoul cũng đã tiếp cận Canada, Australia, Chile và các nước châu Phi thông qua các diễn đàn và cuộc họp giữa các quan chức chính phủ cấp cao, nhằm mục đích bảo đảm các khoáng sản như lithium, niken, coban và đồng.

LG Chem của Hàn Quốc đã loại Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng khoáng sản và vật liệu cho nhà máy vật liệu cathode tại tiểu bang Tennessee của Hoa Kỳ, dự kiến hoàn thành vào năm 2026. Công ty có kế hoạch lấy nguồn hàng từ các quốc gia đã ký hiệp định thương mại tự do với Hoa Kỳ để được hưởng lợi từ khoản tín dụng thuế IRA dành cho người mua xe điện.

Đối thủ POSCO đã xây dựng nhà máy lithium hydroxide đầu tiên của Hàn Quốc tại thành phố cảng phía nam Gwangyang vào năm ngoái, thông qua liên doanh với công ty khai khoáng Pilbara Minerals của Úc. Nhà máy có thể sản xuất 21.500 tấn lithium hydroxide mỗi năm.

Trong khi đó, một động lực khác để chuyển hướng khỏi nguồn cung từ Trung Quốc đến từ chính Trung Quốc, quốc gia này không ngần ngại sử dụng vũ khí để kiểm soát các vật liệu chính. Gần đây nhất, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết họ sẽ thắt chặt các hạn chế xuất khẩu đối với một loạt các nguồn cung, bao gồm vonfram, than chì và hợp kim nhôm.

Tuy nhiên, nỗ lực giảm sự phụ thuộc của Nhật và Hàn cũng vướng phải một số vấn đề nan giải.

Về mặt kinh tế, giá cả biến động là một rào cản đối với các công ty bên ngoài Trung Quốc trong việc đầu tư vào sản xuất hàng hóa. Giá hợp đồng tương lai lithium hydroxide của Sàn giao dịch hàng hóa Chicago dao động quanh mức 10.000 USD/tấn trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mức cao nhất năm 2022 là hơn 80.000 USD/tấn. Giá thị trường thấp hơn nghĩa là các công ty khó kiếm được lợi nhuận khi bán hàng hóa.

Về thị trường độc quyền, một số vật liệu, chẳng hạn như magiê, hầu như chỉ có nguồn gốc từ Trung Quốc. Magiê được sử dụng trong hợp kim để tăng cường nhôm. Đây là vật liệu chính giúp xe nhẹ hơn, đặc biệt quan trọng đối với xe điện, do trọng lượng lớn của pin.

Hiện tại, 99% magiê cô đặc của Nhật Bản đến từ Trung Quốc. “Chúng tôi cần thay đổi tỷ lệ phụ thuộc, vì nó quá cao”, một quan chức của Bộ Công nghiệp Nhật Bản nói với Nikkei Asia. Nhưng các công ty không thể tham gia và đầu tư vào các dự án bên ngoài Trung Quốc vì chi phí cao và nhu cầu không tăng. Ngay cả những dự án đang triển khai cũng phải đối mặt với tương lai bất định.

Về cạnh tranh giá cả, Central Glass của Nhật Bản đang chuẩn bị sản xuất các sản phẩm pin tuân thủ IRA, nhưng nhiều loại vật liệu từ Trung Quốc có tính cạnh tranh cao. Vì vậy, không thể ngay lập tức chuyển sang các nguồn khác.

“Chúng tôi cần sự hỗ trợ từ chính phủ và sự thông cảm từ khách hàng về mức giá. Chúng tôi vẫn luôn nỗ lực để giảm chi phí”, Tatsuya Murakami, Phó giám đốc bộ phận phát triển kinh doanh flo của Sojitz cho biết.