Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày 18/12 cắt giảm lãi suất lần thứ ba trong năm nay, với mức giảm 0,25 điểm phần trăm, và đưa ra quan điểm thận trọng về việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ trong những năm sắp tới.

Trong một động thái đã được thị trường tài chính dự báo từ trước, Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) – bộ phận ra quyết sách trong Fed – quyết định giảm lãi suất cho vay qua đêm về ngưỡng 4,25-4,5%. Mức lãi suất này bằng với mức của thời điểm tháng 12/2022, khi Fed còn đang triển khai chiến dịch thắt chặt chính sách tiền tệ để chống lại sự leo thang dữ dội của lạm phát.

Trước khi diễn ra cuộc họp chính sách tiền tệ cuối cùng trong năm 2024 của Fed, câu hỏi lớn nhất của các nhà đầu tư không phải là lần này Fed có giảm lãi suất hay không, mà là Fed sẽ phát tín hiệu gì về đường đi của lãi suất trong tương lai. Mối lo Fed giữ lãi suất cao hơn lâu hơn đã nổi lên gần đây, khi tốc độ lạm phát ở Mỹ chững lại trên mức mục tiêu và nền kinh tế nước này giữ nhịp tăng trưởng vững – những điều kiện vốn thường không phù hợp với việc nới lỏng chính sách tiền tệ.

DỰ BÁO MỚI VỀ GIẢM LÃI SUẤT TRONG 2025

Biểu đồ dự báo lãi suất “dot plot” trong báo cáo triển vọng kinh tế được cập nhật hàng quý của Fed cho thấy các nhà hoạch định chính sách tiền tệ kỳ vọng chỉ có 2 lần giảm lãi suất trong cả năm 2025. Trong lần cập nhật trước, diễn ra vào tháng 9, Fed dự báo sẽ có 4 đợt giảm lãi suất vào năm tới.

Về năm 2026 và 2027, dự báo “dot plot” mới nhất cho thấy sẽ chỉ có tương ứng 2 lần và 1 lần giảm lãi suất, với mức giảm mỗi là là 0,25 điểm phần trăm. Trong dài hạn hơn, Fed ước tính lãi suất trung tính – mức lãi suất không gây hiệu ứng kích thích hay kìm hãm tăng trưởng và lạm phát – là 3%, cao hơn 0,1 điểm phần trăm so với con số đưa ra hồi tháng 9. Năm nay, lãi suất trung tính trong các dự báo của Fed có xu hướng tăng dần.

“Với quyết định ngày hôm nay, chúng tôi đã giảm lãi suất tròn 1 điểm phần trăm kể từ mức đỉnh, và lập trường chính sách của chúng tôi đã bớt thắt chặt đi nhiều. Bởi thế, chúng tôi đã có thể được phép thận trọng hơn khi cân nhắc các điều chỉnh chính sách tiếp theo” – Chủ tịch Fed Jerome Powell phát biểu tại họp báo sau cuộc họp chính sách tiền tệ kéo dài 2 ngày.

“Chúng tôi đã đi tương đối nhanh để đưa lãi suất về mức hiện nay, và tôi nghĩ trong thời gian tới hiển nhiên chúng tôi sẽ đi chậm lại”, ông nói.

Lần này là cuộc họp thứ hai liên tiếp có một thành viên FOMC không đồng thuận với quyết định giảm lãi suất. Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, bà Beth Hammack, muốn Fed giữ nguyên lãi suất. hồi tháng 11, Thống đốc Fed Michelle Bowman bỏ phiếu chống lại việc hạ lãi suất, đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 2005 một thống đốc Fed phản đối một quyết định lãi suất của FOMC.

Lãi suất cho vay qua đêm của Fed, hay còn gọi là lãi suất quỹ liên bang, là mức lãi suất mà các ngân hàng thương mại áp dụng cho các khoản vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng. Lãi suất này cũng có ảnh hưởng lớn đến các khoản vay tiêu dùng như vay mua xe, thẻ tín dụng, vay thế chấp nhà…

Tuyên bố sau cuộc họp này của Fed về cơ bản không thay đổi so với lần họp trước, ngoại trừ một điều chỉnh nhỏ về “mức độ và thời điểm” của các đợt giảm lãi suất tiếp theo. Các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs cho rằng sự điều chỉnh này là “dấu hiệu về việc giảm lãi suất chậm lại trong thời gian tới”.

KINH TẾ VĨ MÔ TỐT, VÌ SAO FED VẪN GIẢM LÃI SUẤT?

Trong dự báo kinh tế cập nhật, Fed nâng triển vọng tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2024 của Mỹ lên 2,5%, cao hơn nửa điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 9. Tuy nhiên, giới chức Fed cho rằng trong những năm tới, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ giảm dần về ngưỡng 1,8%.

Về thất nghiệp, Fed giảm dự báo tỷ lệ thất nghiệp của năm nay còn 4,2%. Trái lại, dự báo về tỷ lệ lạm phát toàn phần và lạm phát lõi – tính theo chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát được Fed ưa chuộng – tăng lên mức tương ứng 2,4% và 2,8%, nhỉnh hơn so với dự báo hồi tháng 9 và cao hơn so với mục tiêu 2% của Fed.

Quyết định lãi suất mới nhất của Fed được đưa ra trong bối cảnh không chỉ tốc độ lạm phát ở Mỹ duy trì ở mức cao hơn mục tiêu, mà nền kinh tế còn tiếp tục tăng trưởng vững. Fed chi nhánh Atlanta dự báo GDP của Mỹ tăng trưởng 3,2% trong quý 4 năm nay. Cùng với đó, tỷ lệ thất nghiếp duy trì ở ngưỡng thấp trên 4%.

Những điều kiện đó phù hợp hơn cả với việc Fed tăng lãi suất hoặc giữ nguyên lãi suất, nhưng các quan chức Fed cảnh giác với việc giữ lãi suất ở mức quá cao và đặt ra nguy cơ suy thoái kinh tế một cách không cần thiết. Trái với những gì được phản ánh qua các dữ liệu kinh tế vĩ mô, một báo cáo của Fed hồi đầu tháng này cho rằng tăng trưởng kinh tế chỉ tăng tốc “nhẹ” trong những tuần gần đây, đi kèm với dấu hiệu lạm phát suy yếu và tuyển dụng chậm lại.

Nhưng mặt khác, Fed có thể sẽ phải ứng phó với tác động của chính sách tài khóa trong 4 năm cầm quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Các chủ trương chính sách của ông Trump như áp thuế quan, cắt giảm thuế trong nước, trục xuất hàng loạt người nhập cư trái phép… đều có thể đẩy giá cả tăng cao và làm phức tạp thêm nỗ lực chống lạm phát của Fed.

Nhận xét về các kế hoạch của ông Trump, ông Powell nói: “Chúng ta cần dành thời gian, không vội vàng và đánh giá thật cẩn thận. Chúng ta cần thực sự hiểu rõ các chính sách đó là gì và sẽ được thực hiện như thế nào. Giờ chưa phải là lúc chúng ta có thể làm như vậy”.

Ông Powell từ trước đã phát tín hiệu rằng giảm lãi suất là một nỗ lực của Fed nhằm cân chỉnh lại chính sách tiền tệ vì chính sách không cần giữ mức độ thắt chặt như lúc đầu trong bối cảnh kinh tế hiện nay. “Chúng tôi cho rằng nền kinh tế đang ở một trạng thái thực sự tốt. Chúng tôi nghĩ chính sách đang ở một trạng thái thực sự tốt”, Chủ tịch Fed phát biểu ngày 18/12.

Kể từ khi bắt đầu giảm lãi suất vào tháng 9 năm nay, Fed đến hiện tại đã hạ lãi suất tròn 1 điểm phần trăm. Trong lần giảm tháng 9, Fed đưa ra mức giảm lớn 0,5 điểm phần trăm.

Dù lãi suất của Fed hạ, lãi suất trên thị trường tài chính Mỹ tăng. Lãi suất cho vay thế chấp nhà và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ đều tăng mạnh kể từ khi Fed bắt đầu nới lỏng, được xem là một dấu hiệu cho thấy thị trường không tin Fed có thể giảm lãi suất thêm nhiều. Phiên ngày 18/12, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm vượt 4,5%, trong khi lợi suất của kỳ hạn 2 năm vượt 4,3%.