Ngày 21-11, phát biểu tại tọa đàm “Nhà ở xã hội: Đột phá từ chính sách mới” do Báo Người Lao Động tổ chức, bà Phạm Thị Thu Hà, Phó trưởng Phòng Nhà ở xã hội – Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), đã thông tin một số điểm mới trong chính sách phát triển nhà ở xã hội (NƠXH).
Đột phá từ chính sách
Theo bà Hà, Luật Nhà ở 2023 mang tính đột phá khi nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong việc quy hoạch và bố trí quỹ đất phát triển NƠXH, đồng bộ với Luật Đầu tư ở các giai đoạn từ chủ trương đến xác định nhà đầu tư. UBND cấp tỉnh chủ động xác định quỹ đất từ dự án thương mại, ngoài dự án, hoặc qua hình thức nộp tiền để bảo đảm trách nhiệm phát triển NƠXH.
Luật cũng mở rộng hình thức đầu tư, khuyến khích phát triển nhà lưu trú công nhân, nhà ở cho lực lượng vũ trang và tăng ưu đãi cho chủ đầu tư. Cụ thể, chủ đầu tư được miễn tiền sử dụng đất, hưởng lợi nhuận định mức 10% và có thể sử dụng 20% diện tích dự án cho thương mại, phù hợp chủ trương phê duyệt.
Ngoài ra, luật bổ sung Tổng LĐLĐ và doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào danh sách chủ thể đầu tư NƠXH. Đối tượng thụ hưởng được mở rộng, cho phép DN, hợp tác xã thuê NƠXH nới lỏng điều kiện cư trú và thu nhập khi mua hoặc thuê NƠXH. Thu nhập tối đa để thụ hưởng cũng được nâng lên, linh hoạt theo từng đối tượng, đặc biệt với lực lượng vũ trang.
Một điểm đột phá là nguồn vốn, khi cho phép chủ đầu tư và người dân vay ngân hàng để xây, sửa hoặc mua NƠXH, tạo động lực lớn cho phát triển dự án. Những thay đổi này cùng đề án xây 1 triệu căn NƠXH và nghị quyết giám sát của Quốc hội sắp ban hành được kỳ vọng sẽ sớm đưa chính sách vào thực tiễn, phát triển NƠXH bền vững.
Ở góc độ DN, ông Trần Quốc Dũng, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh, đồng tình với những chính sách mới mang tính đột phát cho NƠXH nhưng ông cũng mong cơ quan chức năng đẩy nhanh thủ tục để rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho nhà đầu tư; tạo điều kiện chủ đầu tư tiếp cận quỹ đất. Ngoài ra, chủ đầu tư có quỹ đất mong làm dự án NƠXH nhưng có phù hợp quy hoạch thì cần cơ quan chức năng trả lời, giải quyết khâu phù hợp quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư để sớm triển khai dự án.
Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch Hoàng Quân Group, kiến nghị nên chăng được hồi tố chính sách có lợi như lãi suất cho vay đối với DN, người mua nhà. Ngoài ra, nên có cơ chế cho chủ đầu tư có quỹ đất sạch, mong muốn làm NƠXH là giá đất đã tính thuế thì phải tính vào giá thành.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Bất động sản Lê Thành, cho biết các DN mong muốn có những quy định rõ ràng hơn để triển khai thuận lợi, đồng thời tránh phát sinh bất cập giữa luật cũ và luật mới ở khâu hậu kiểm trong phát triển dự án NƠXH. Riêng về vốn tín dụng, hiện các ngân hàng đã hỗ trợ cho vay rất tốt nhưng vấn đề nằm ở chỗ thủ tục dự án có được phê duyệt hay không. Nếu không có sự minh bạch và rõ ràng, việc khuyến khích đầu tư vào NƠXH trong tương lai sẽ gặp nhiều khó khăn.
Đại diện Ban Biên tập và các đại biểu trao đổi bên lề buổi tọa đàm do Báo Người Lao Động tổ chức, ngày 21-11. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Đơn giản hóa thủ tục, tăng ưu đãi
Dưới góc độ quản lý, ông Nguyễn Văn Hoan, Phó trưởng Phòng Phát triển nhà và Thị trường bất động sản – Sở Xây dựng TP HCM, đồng tình với việc cần rút ngắn thủ tục đầu tư. Ông cho biết vừa qua, Sở Xây dựng đã tổng hợp ý kiến của các đơn vị, kiến nghị tích hợp 3 bước thủ tục đầu tư hiện nay tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Sở Tài nguyên và Môi trường để rút ngắn thời gian, sau đó Sở Xây dựng thực hiện thủ tục cấp phép xây dựng.
Theo ông Huỳnh Trịnh Phong, Trưởng Phòng Quản lý quy hoạch và Pháp chế – Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP HCM, hiện nay thành phố có 2 quỹ đất làm dự án NƠXH là quỹ đất 20% tại dự án nhà ở thương mại còn nợ lại, thứ 2 là quỹ đất mà chủ đầu tư NƠXH tự tìm, mua, chuyển nhượng hoặc xin đầu tư dự án.
Hiện nay, thành phố định hướng bố trí các dự án NƠXH cập nhật và lồng ghép vào đồ án quy hoạch phân khu. Một bước tiến mới là việc xác định rõ vị trí và chỉ tiêu cụ thể thì không cần phải điều chỉnh quy hoạch cục bộ, điều chỉnh hệ số.
Ông Phong cũng kiến nghị thành phố rà soát quỹ đất chưa thực hiện nghĩa vụ NƠXH là quỹ đất 20% trong dự án nhà ở thương mại; tìm vị trí khác thay thế phù hợp; đưa các khu đất công vào quỹ đất làm NƠXH, giới thiệu cho nhà đầu tư; kiến nghị thành phố lập website chuyên về NƠXH để người có nhu cầu tra cứu, công bố công khai dự án để người dân dễ dàng tiếp cận, lựa chọn.
Ông Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và quản lý TP HCM, mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành cần có những bước đột phá mạnh mẽ hơn trong việc thúc đẩy chính sách phát triển NƠXH. Điều này không chỉ yêu cầu tư duy đổi mới mà còn cần sự chung tay từ cộng đồng để biến chính sách nhân văn này thành hiện thực. Bên cạnh đó, các sở, ngành ở cấp thành phố cần đẩy nhanh tiến độ xử lý thủ tục đầu tư, tạo môi trường thuận lợi hơn cho các dự án. Đồng thời, khuyến khích sự tham gia của các chuyên gia và tổ chức tại địa phương trong việc đóng góp ý kiến, xây dựng chính sách và đề xuất giải pháp phù hợp.
Báo Người Lao Động cảm ơn Vietcombank đã đồng hành cùng tọa đàm “Nhà ở xã hội: Đột phá từ chính sách mới”.
Gỡ khó bằng nhiều giải pháp cụ thể
Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường cho biết trong quá trình triển khai phát triển NƠXH TP HCM gặp nhiều khó khăn, vướng mắc ở hầu hết các khâu, từ quy hoạch xây dựng, thủ tục đất đai, xác định nghĩa vụ tài chính, đến việc xác định giá bán NƠXH. Việc bố trí quỹ đất, kêu gọi đầu tư và huy động các nguồn tài chính khác để thực hiện dự án cũng là những vấn đề lớn.
Trước các điểm nghẽn trên, thành phố đã thực hiện nhiều giải pháp cụ thể để tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh tiến độ. Về quy hoạch, TP HCM đang khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch TP HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Một đầu việc rất quan trọng nữa là khẩn trương hoàn chỉnh việc lập Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP HCM. Hiện, thành phố đang tập trung hoàn thiện để trình lên Thủ tướng trong tháng 11.
Trên cơ sở đó, thành phố sẽ cụ thể hóa quy hoạch phân khu, xác định rõ các vị trí dành cho NƠXH, từ đó ưu tiên phát triển các khu vực mới hoặc tái sử dụng các vị trí cũ, bảo đảm pháp lý về quy hoạch trong quá trình xây dựng.
Về đầu tư, quá trình phê duyệt chủ trương và công nhận chủ đầu tư cho các dự án NƠXH hiện vẫn phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều sở, ngành. Để giải quyết vấn đề này, TP HCM đã thành lập tổ công tác đặc biệt do một lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư làm tổ trưởng. Tổ này sẽ tập trung giải quyết các vấn đề liên quan đến đầu tư, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và lấy ý kiến liên ngành.
Về đất đai, các dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nhưng vẫn cần đẩy mạnh hoàn thiện thủ tục giao đất và cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp để triển khai dự án.
Ngoài ra, UBND TP HCM đã giao Sở Xây dựng phối hợp với LĐLĐ TP HCM để đẩy mạnh xây dựng NƠXH, đặc biệt là các mô hình nhà ở cho thuê và thuê mua, nhằm đáp ứng nhu cầu lớn của công nhân và người lao động.
Tập trung phát triển nhà cho thuê
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, cho rằng phát triển NƠXH cho thuê nên được coi là định hướng chủ đạo. Khảo sát gần đây cho thấy nhu cầu thuê NƠXH của công nhân và người lao động cao hơn nhiều so với nhu cầu mua. Điều này phù hợp với khả năng tài chính và điều kiện sống của đa số người lao động.
Theo ông Châu, để thúc đẩy phát triển NƠXH, cần tập trung vào các yếu tố cốt lõi như quỹ đất, hỗ trợ tín dụng và đơn giản hóa thủ tục đầu tư. Chi phí mua đất cần được tính toán đúng và đủ, đồng thời lãi suất cho vay nên được giảm để tạo điều kiện thuận lợi hơn. Việc phát triển NƠXH, đặc biệt tại TP HCM, là một nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự chung tay và hỗ trợ từ toàn xã hội để có thể đạt được các mục tiêu đề ra.
