Việc ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ đang gây lo ngại cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Theo ông Tim Buckley, Giám đốc của Climate Energy Finance, có khả năng ông Trump sẽ làm suy yếu Thỏa thuận Paris, như trong nhiệm kỳ I; giảm hỗ trợ cho năng lượng tái tạo, đóng cửa Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia, cơ quan giám sát khí thải của Mỹ; rút lại các biện pháp bảo vệ môi trường và các quy định nhắm vào ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch.
“Tổng thống đắc cử Donald Trump cũng có khả năng sẽ loại bỏ một số phần quan trọng trong Đạo luật Giảm lạm phát của Tổng thống Joe Biden, dự kiến sẽ phân bổ hàng tỷ USD để khử cacbon cho nền kinh tế Mỹ trong 10 năm tới”, chuyên gia Tim Buckley cảnh báo.
Thuế quan bổ sung đối với hàng nhập khẩu như xe điện (EV) và tấm pin mặt trời từ Trung Quốc, Mexico và các nước Đông Nam Á sẽ gây ra thiệt hại khó lường cho người tiêu dùng Mỹ, vốn đã chịu áp lực chi phí sinh hoạt cao, làm tổn hại đến nền kinh tế nói chung và vị thế địa chính trị toàn cầu của Mỹ.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu là không thể tránh khỏi, và đang tăng tốc ở nhiều quốc gia, trong đó Trung Quốc đang trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này và có thể tiếp tục duy trì vị thế này trong thời gian tới.
Trung Quốc, nước phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng với tốc độ và quy mô chưa từng có khi nước này dẫn đầu về nghiên cứu và phát triển, đầu tư, sản xuất, triển khai và xuất khẩu công nghệ sạch. Đây hiện là tiến trình khử cacbon lớn nhất trên thế giới, với những tác động tích cực đối với việc giảm phát thải toàn cầu.
Trung Quốc đã đạt được các mục tiêu năng lượng tái tạo trong năm nay, sớm hơn 6 năm so với kế hoạch đề ra. Có khả năng lượng khí thải quốc gia cũng có thể đạt đỉnh sớm hơn so với kế hoạch, khi việc triển khai năng lượng tái tạo vững chắc tăng trưởng với tốc độ đáng kinh ngạc và hoạt động xây dựng suy yếu.
Tầm ảnh hưởng đang lan rộng ra toàn cầu khi quốc gia này đầu tư khoảng 100 tỷ USD kể từ năm 2023 vào năng lượng tái tạo, sản xuất công nghệ sạch và các dự án trên khắp thế giới, từ Thái Lan và Hungary đến Morocco.
Sự tiến bộ đáng chú ý này sẽ không suy giảm bất chấp kết quả bầu cử của Mỹ. Trên thực tế, bà A.M Jonson, Giám đốc tại Climate Energy Finance nhận định, Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì vị trí dẫn đầu toàn cầu và có thể tận dụng chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ để hợp tác chặt chẽ hơn với Liên minh châu Âu như tận dụng các kế hoạch giao dịch khí thải của họ.
Việc dư thừa công suất pin, năng lượng mặt trời, gió và xe điện của Trung Quốc đã gây ra làn sóng giảm giá lớn của các sản phẩm này trên toàn cầu, giúp việc chuyển đổi năng lượng nhanh chóng và rộng rãi hơn. Ví dụ, giá của các mô-đun năng lượng mặt trời đã giảm 40% và pin đã giảm 50% so với năm ngoái.
Động lực này là yếu tố chính cho quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu, và không bị ảnh hưởng bởi kết quả bầu cử của Mỹ.
Ngoài việc giảm chi phí vốn triển khai, năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng rẻ nhất cho cả người tiêu dùng và ngành công nghiệp. Tại Mỹ, khoản tín dụng thuế đầu tư cho năng lượng tái tạo đã nhận được sự ủng hộ từ cả hai đảng trong hơn một thập kỷ qua.
Phần lớn các nhà máy sản xuất pin và xe điện mới của Mỹ nằm ở các bang của đảng Cộng hòa. Điều này có nghĩa là chiến thắng của ông Trump không có khả năng đảo ngược tất cả những thành quả đã đạt được trong chính quyền trước.
Do đó, một số điều khoản từ Đạo luật Giảm lạm phát có thể được duy trì. Tuy nhiên, trong tương lai, những tác động lên niềm tin của nhà đầu tư do khả năng từ bỏ các chính sách chuyển đổi năng lượng mang tính tiến bộ sẽ rất nghiêm trọng, chưa kể đến những hậu quả thảm khốc đối với hồ sơ phát thải của quốc gia.
Tuy nhiên, bức tranh đầu tư năng lượng toàn cầu vẫn đầy hứa hẹn. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) báo cáo rằng vốn đầu tư toàn cầu vào công nghệ sạch cao hơn gần gấp đôi số vốn chi cho dầu, than và khí đốt cộng lại, đạt khoảng 2 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2024.
Vốn chảy vào Hoa Kỳ trong vài năm qua nhờ Đạo luật Giảm lạm phát hiện có khả năng chảy vào các khu vực khác phù hợp với các mục tiêu tăng trưởng bền vững dài hạn.
Báo cáo Triển vọng Năng lượng Thế giới hàng năm của IEA cho năm 2024 đã tái khẳng định rằng thế giới đang trong quá trình thay đổi sâu sắc, với việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo đang tăng tốc với tốc độ chưa từng có.
Điều này cho thấy rằng nhu cầu đối với tất cả các loại nhiên liệu hóa thạch có thể đạt đỉnh trong thập kỷ này, trước năm 2030, và sự gia tăng năng lượng tái tạo sẽ đủ để đáp ứng sự tăng trưởng nhu cầu điện toàn cầu. Vào cuối thập kỷ, IEA cho biết, tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể được duy trì mà không cần sử dụng thêm lượng dầu, khí đốt hoặc than đá.
